روش‌هایی برای تقویت لیسنینگ در کودکان

یکی از مهم‌ترین مهارت‌های ضروری در آموزش زبان انگلیسی به کودکان، مهارت شنیداری یا همان لیسنینگ (LISTENING) است که اگر از همان ابتدا اصولی و بر اساس قاعده باشد، تأثیر بسیار خوبی در ادامه مسیر آموزشی کودک داشته و این مسیر را به مراتب برایش شیرین‌تر و راحت‌تر خواهد کرد. کودک برای آموزش درست و اصولی باید به خوبی جملات معلمش را شنیده و از محتواهای تصویری و صوتی که در کلاس برایش گذاشته می‌شود، به خوبی استفاده کند؛ پس اولین و شاید مهم‌ترین مهارت برای کودک پیش از خوب صحبت کردن و خوب خواندن، خوب شنیدن باشد. با این مقدمه بیایید در ادامه این مقاله درباره برخی از روش‌های تقویت لیسنینگ در کودکان صحبت کرده و درباره اهمیت آن بیشتر بدانیم. 

تقویت لیسنینگ در کودکان چه اهمیتی دارد؟

پیش از صحبت درباره روش‌های تقویت لیسنینگ در کودکان  لازم است که درباره اهمیت پرورش این مهارت صحبت کنیم.

در قدم اول باید فرق بین شنیدن و گوش کردن را بدانید. شنیدن در معنای واقعی کلمه، شنیدن هر صدایی از محیط اطراف بدون درک معنای آن است. کودک صدای بسته شدن پنجره را مثل صدای صحبت کردن شما می‌شنود؛ اما مهم است که کدام را درک کند. مهارت گوش کردن در واقع مهارت درک کردن کلمات و جملات ادا شده، به‌خاطر سپردن این جملات و ارتباط گرفتن با آن‌ها است. حالا تقویت این مهارت باعث می‌شود تا کودک مسائل مختلف را به خوبی یاد گرفته و روابط باکیفیتی با دیگران داشته باشد.

معمولاً ضعف در مهارت شنیداری در ادامه روند آموزشی باعث برهم خوردن تمرکز کودک شده، به اعتمادبه‌نفس و رشد مهارت‌های اجتماعی او آسیب زده و حتی تأثیر منفی در علاقه او به ادامه آموزشش دارد. در نتیجه لازم است که کودک ما در ابتدای مسیر آموزشی مهارت گوش کردن را آموخته و با روش‌های مختلف این مهارت را تقویت کند.

پیش از تقویت لیسنینگ در کودکان، گوش دادن فعال را به آن‌ها یاد دهید

گوش دادن به دودسته Active  و Passive تقسیم می‌شود. گوش دادن پسیو همان شنیدن است؛ یعنی کودک صدایی را شنیده؛ اما متوجه معنای آن نمی‎شود، پس اگر کودک در کلاس صرفاً صدای معلمش را بشنود، هیچ بار آموزشی برایش ندارد؛ در حالی که گوش کردن فعال در معنای ادراک و فهم جملاتی است که گوینده به ما می‌گوید. 

به همین خاطر در مسیر آموزش، کودک ما باید گوش دادن را بیاموزد تا در محیط آموزشی به معنای تمام جملات پی ببرد، در غیر این صورت ممکن است با صفت‌هایی مانند حواس‌پرت، سربه‌هوا، بازیگوش و… شناخته شود.

یادتان باشد که تقویت لیسنینگ در کودکان با آموزش گوش دادن فعال (Active) انجام‌شدنی است؛ زیرا باعث یادگیری بهتر و راحت‌تر، روابط اجتماعی فعال‌تر با همسالان و اعتمادبه‌نفس بالاتر می‎شود. از طرف دیگر گوش دادن فعال تمرکز کودک را بالا برده و روی سرعت آموزش و درک اطلاعات مهم در محیط آموزشی تأثیر به سزایی دارد.

از چه سنی به تقویت لیسنینگ در کودکان بپردازیم؟

در مورد بهترین سن یادگیری و تقویت لیسنینگ در کودکان نظرهای مختلفی وجود دارد. اگر با معلم‌های زبان مشورت کنید، بهترین سن یادگیری زبان انگلیسی و مهارت‌های مختلف آن را شش‌سالگی و هفت‌سالگی می‌دانند. بسیاری از فرزندان مهاجران هم در همین سنین هم به زبان سرزمین جدیدشان تسلط داشته و آماده ورود به مدرسه هستند و هم به خوبی زبان مادری‌شان را متوجه می‌شوند، حتی اگر بخواهند با لهجه زیادی صحبت کنند.

شما می‌توانید آموزش زبان انگلیسی کودکتان را از 6 سالگی شروع کرده و اگر خیلی نگران هستید، حتما از کمک مشاور آموزشی استفاده کنید. در کنار این مسیر آموزشی می‌توانید با برخی از بازی‌ها و روش‌ها، مهارت گوش دادن فعال یک زبان دیگر را هم در کودکتان تقویت کنید. با این مقدمه بیایید با روش‌های تقویت لیسنینگ در کودکان آشنا شویم.

راه‌های تقویت لیسنینگ در کودکان

تقویت لیسنینگ در کودکان بر عهده محیط آموزشی است؛ اما شما خودتان هم می‌توانید در محیط خانه مهارت شنیداری کودک را تقویت کنید. اولین پیشنهاد که شاید در آموزش زبان انگلیسی کودکتان بارها از آن استفاده کردید، تقویت مهارت شنیداری کودک از طریق ارتباط چشمی است.

تقویت مهارت لیسنینگ کودکان با ارتباط چشمی

ارتباط چشمی با کودک ضمن آموزش به او باعث افزایش تمرکزش هم می‌شود، پس شما می‌توانید از همان سنین کودکی کلمات ساده زبان انگلیسی مثل رنگ‌ها یا اسم حیوانات و کلمات ساده را به او آموزش دهید. پرورش این مهارت اصلاً هم سخت نیست، فقط باید به چشم کودکتان نگاه کرده تا او تمرکز کرده و حواسش معطوف به شما شود، بعد این را گفته و از او بخواهید بعد از شنیدن و فهمیدن معنایش تکرار کند. مثلاً bird را بگویید و از کودک بخواهید اگر معنای این کلمه را متوجه شده؛ دقیقاً از شما تقلید کرده و کلمه دوباره تکرار کند.

مهارت سؤال‌وجواب

پیشنهاد دوم، جلب‌توجه کودک از طریق سؤال‌وجواب است. برای تمرین این مورد با کودکتان یک داستان برایشان بخوانید و برخی از کلمات را که به انگلیسی بلد است، از او بپرسید و این مسیر را تا پایان داستان ادامه دهید تا هم توجهش به مسیر قصه جلب شده و هم کلماتی که می‌داند را از زبان شما شنیده و به زبان دیگر دوباره تکرار کند.

بازی‌های شنیداری انجام دهید!

پیشنهاد دیگری که باعث تقویت لیسنینگ در کودکان می‌شود، انجام بازی‌های مختلف، تماشای کارتون‌های ساده و انیمه‌های انگلیسی است. در ادامه این مقاله چند بازی را برایتان آوردیم که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید، فقط فراموش نکنید که در این مسیر آموزشی باید تمام توجه کودک را به خودتان معطوف کرده و هر چیزی که باعث حواس‌پرتی‌ می‎شود را از مسیر حذف کنید.

کلمات جدید را به کودک آموزش دهید!

پیشنهاد بعدی افزایش دایره لغات کودک است. یادتان باشد که اگر در مسیر بازی یا قصه خواندن، کودک متوجه معنای برخی کلمات نشود، تمرکزش از شما پرت شده و درگیر معنای همان واژه‌ای می‌شود که بلد نیست. به همین خاطر در خلال بازی یا قصه‌گویی معنای کلمه را برایش بگویید تا تمرکزش پرت نشود و بعد از طریق بازی‌های مختلف مثل فلش کارت، نشان دادن شی به کودک، کشیدن نقاشی و… کلمات جدید را به او آموزش دهید تا دایره لغاتش وسیع‌تر شود.

با بازی‌های صوتی به تقویت مهارت شنیداری کودکان خود بپردازید!

در آخرین قسمت از صحبت‌هایمان بیایید چند بازی ساده برای تقویت لیسنینگ در کودکان را معرفی کنیم که برای تقویت مهارت شنیداری زبان مادری هم کاربرد دارد و فقط برای آموزش زبان نیست.

بازی خرید کردن

اولین بازی خرید کردن است. شما می‌توانید کلمات انگلیسی که کودک می‌داند و وسایلش را دارید را در اتاق چیده و از او بخواهید که برایتان خرید کند. مثلاً بگویید که برایم یک bird بخر و بعد کودک باید برود و عروسک کبوترش را برداشته و برایتان بیاورد یا مثلاً بگویید برایم یک doll در معنای عروسک یا pillow در معنای بالشت بخر.

اگر کودک معنای کلمه را فراموش کرد یا نمی‌دانست که باید چه‌کار انجام دهد، جایتان را عوض کرده و شما برایش خرید انجام دهید تا معنای بازی را متوجه شود یا از طریق مهارت ارتباط چشمی که در ابتدای مقاله توضیح دادیم، معنای واژه‌ها را دوباره به یادش بیاورید.

بازی پیدایش کن!

بازی بعدی پیدایش کن، شبیه بازی خرید است با این تفاوت که وسایل و عروسک‌هایی که انگلیسی آن‌ها را کودک بلد است، در اتاق چیده و بعد از او می‌خواهید تا چشمانش را ببندد. حالا جای وسایل را تغییر داده و یا در جایی پنهان کنید  که پیدا کردنش خیلی هم سخت نباشد. از کودک بخواهید تا چشمانش را باز کند و مثلاً عروسک lion یا همان شیر را پیدا کند. اگر کودک کلافه شد یا نمی‌توانست جای وسایل را پیدا کند با کلمات انگلیسی او را به سمت وسیله پنهان‌شده هدایت کنید، مثلاً بگویید lion under pillow یا  lion behind the door و با دست مسیر را نشان دهید.

کارتون تماشا کنید!

علاوه بر این بازی‌ها می‌توانید کارتون‌های بسیار کم دیالوگ و ساده در حد basic را با کودکتان تماشا کرده و از او بخواهید کلماتی را که معنایش را می‌داند و در کارتون می‌شنود، با صدای بلند تکرار کند. بهتر است که این کارتون‌ها زیرنویس هم داشته باشد. در صورتی هم که تمرکزش بهم خورد، با دادن جایزه و سیستم تشویق و پاداش به او انگیزه تماشا کردن کارتون را بدهید لی اگر موضوع و محتوای کارتون را دوست نداشت، سراغ کارتون دیگری رفته و انگیزه‌اش را خراب نکنید.

سؤالات متداول